به نقل از «همشهری آنلاین»

زیر سقف خانه انیس الدوله و منیرالسطنه

تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۳۷۷۱۴

همشهری-نیلوفر ذوالفقاری: بسیاری از بناهای تاریخی که به دلایل مختلف به زنان منسوب شده، در حال حاضر به مقاصد گردشگری تبدیل شده اند. هر کدام از این خانه ها که از نظر ویژگی های معماری خاص هستند، شاهد روایت هایی از تاریخ زندگی زنان مشهور بوده اند.

نام مقصد: خانه انیس‌الدوله

نشانی: خیابان ولیعصر، بالاتر از چهارراه مولوی، روبروی مهدیه تهران

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: رازی

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: مهدیه تهران

پارکینگ: ندارد

معرفی: انیس الدوله بانفوذترین و محبوب‌ترین چهره دربار ناصرالدین شاه بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خانه او را در فیلم ها و سریال‌های متعددی همچون سریال جریان دیده‌اید.

خانه زن بانفوذ دربار ناصری

مقام انیس‌الدوله بر سایر همسران شاه برتری داشت و می‌توان او را ملکه سلطنتی ایران دانست. خانه انیس‌الدوله ۲ طبقه است و ۷۲۱مترمربع مساحت دارد. این ساختمان دارای ۲ در ورودی از سمت خیابان است که یکی به ساختمان و دیگری به حیاط خانه راه دارد. حیاط این خانه یک حوض بزرگ دارد و تنه درختان کهن در وسط آن دیده می‌شود. تزییناتی با سرستون‌هایی به حالت و سبک یونانی و ستون‌های حجاری شده با پایه‌های گچ بری و نقاشی شده و نیز شومینه‌های قدیمی، از زیبایی‌های قابل توجه این خانه هستند. مالکان قاجاری، این بنا را در زمان پهلوی اول می‌فروشند و مدتی به‌عنوان مدرسه مورد استفاده قرار می‌گیرد که دکتر حسابی هم یکی از دانش‌آموختگان همین مدرسه بوده است. بعدها هم به لوکیشن سریال‌ها و فیلم ها تبدیل شد. بازدید از این خانه عمومی نیست و همراه با تورهای تهران‌گردی می‌توانید از آن دیدن کنید.

نام مقصد: خانه مهربان(خانه زبیده خاتون)

نشانی: خیابان مصطفی خمینی، خیابان بحرالعلوم، خیابان جاویدی

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: پانزده خرداد

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: عودلاجان

پارکینگ: ندارد

معرفی: در گوشه‌ای از محله زیبا و کهن عودلاجان در گذر میرزا محمود وزیر و روبه‌روی عمارت وثوق الدوله (قوام‌الدوله) قرار دارد.

خانه سوگلی ناصرالدین‌شاه

خانه مهربان، معروف به خانه سوگولی ناصرالدین شاه در نقشه‌های قدیمی بازمانده از گذشته به افراد مختلفی نسبت داده شده است. زبیده گروسی از میان دهقانان و روستاییان به دربار ناصرالدین شاه‌ راه پیدا کرد. او کنیزی ساده بود که به‌تدریج پله‌های ترقی را طی کرد. شاه به‌واسطه دقتش، به او اعتماد ویژه‌ای داشت و صندوق‌خانه جواهرات خود را به او سپرده بود. به همین دلیل به زبیده خاتون که کم‌کم سوگلی ناصرالدین شاه شد، «امین اقدس» نیز می‌گفتند. بنای خانه مهربان یادگاری از معماری عصر پهلوی اول است. در گوشه و کنار این خانه تزییناتی مثل گچ بری‌ها، طاق‌نماهای هلالی، گره‌چینی آجری و چوبی وجود دارد که ارزش این بنا را دو چندان می‌کنند. خانه مهربان از بخش‌های دیگری همچون اتاق زمستانی، سرداب، کرسی‌خانه، ۲اتاق مهمان‌پذیر، بهارخواب و ایوان جنوبی تشکیل شده است.

نام مقصد: خانه مینایی

نشانی: خیابان ولیعصر(عج)، بالاتر از میدان منیریه، کوچه کریمی طینت، خانه مینایی

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: میدان منیریه

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: میدان منیریه

پارکینگ: ندارد

معرفی: بخشی از املاک منیرالسلطنه، همسر سوم ناصرالدین شاه و مادر کامران‌میرزا است.

موزه طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه

منیرالسلطنه که محله منیریه نامش را از او گرفته است، دختر محمدتقی خان معمارباشی آذربایجانی بود که دارالفنون را ساخت. به‌دلیل رفت‌وآمد پدرش در دربار قاجار، ناصرالدین شاه منیرالسلطنه را به‌عنوان یکی از همسرانش انتخاب کرد. خانه این زن با عمارتی زیبا در ملکی به مساحت ۴۵۰مترمربع ساخته شده است. همه مشخصه‌ها و المان‌های معماری سنتی و ایرانی در این عمارت به‌ کار رفته است: آب‌انبار، اتاق‌های تابستانه و زمستانه، حوض و ظریف‌کاری‌های چشم‌نواز. این عمارت در سال ۱۳۴۵توسط فرهاد مینایی خریداری شد و از آن زمان به این نام شناخته می‌شود. این بنای تاریخی به موزه تبدیل شده است، موزه‌ای برای خیابان ولیعصر(ع)، طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه. بنای این خانه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بعد از تبدیل این خانه به موزه، علاوه بر خود خیابان ولیعصر(عج)، میادین مهم در طول این خیابان و تاریخچه‌ آنها به شیوه‌ای خلاقانه روایت می‌شود.

نام مقصد:خانه‌موزه فروغ فرخزاد

نشانی: خیابان ولیعصر(عج)، نرسیده به مولوی، خیابان خادم آزاد

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: میدان رازی

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: مولوی

پارکینگ: ندارد

معرفی: خانه پدری فروغ در محله امیریه، متروک و در آستانه تخریب بود که با اقدامی بموقع، نامش در فهرست آثار ملی ثبت شد و به این ترتیب از خطر تخریب نجات پیدا کرد.

پاتوق اهالی شعر

اسناد نشان می‌دهد زمانی این خانه متعلق به محمد فرخزاد، پدر فروغ بوده و او خانه را سال‌ها بعد به شخص دیگری فروخته است. حوض بزرگ وسط حیاط و پله‌هایی که از حیاط به داخل خانه می‌رسد، سنگفرش‌ها و کاشی‌های حیاط، اندرونی و آشپزخانه این خانه همگی از معماری اوایل قرن حاضر روایت می‌کند. با برنامه‌ریزی برای ایجاد خانه‌موزه فروغ‌ فرخزاد، قرار است بنای خانه با همان اصالت و هویت به‌جامانده بدون تغییر، مرمت و حفظ شود. مرمت ملک براساس نقشه اولیه انجام می‌شود و پس از احیاء با کاربری موزه برای بازدید علاقه‌مندان و برگزاری نشست‌های ادبی بهره‌برداری خواهد شد. به این ترتیب خانه‌ای که روزگاری فروغ بر لب حوض آن زیر سایه درختان می‌نشست و خیال‌های شاعرانه می‌بافت، به پاتوقی برای اهالی شعر تبدیل می‌شود.

نام مقصد:خانه سلطان‌بیگم

نشانی: میدان امام خمینی(ره)، ابتدای خیابان امیرکبیر، خیابان ناظم الاطباء جنوبی، کوچه دشتی، کوچه کمالی

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: امام خمینی(ره)

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: امام خمینی(ره)

پارکینگ: ندارد

معرفی: یکی از معروف‌ترین خانه‌های تاریخی تهران، خانه‌ سلطان بیگم یا خانه‌ شجاعی است که به‌عنوان خانه موزه بازار هم شناخته می‌شود.

تالار آیینه ۲۰۰ساله

خانه یا عمارت سلطان بیگم، حدود ۲۰۰سال قدمت دارد. سلطان‌بیگم شجاعی که یکی از نزدیکان ناصرالدین شاه قاجار بوده است، در سال ۱۳۱۲این عمارت را به یکی از فرزندان خود با نام تقی شجاعی واگذار می‌کند. طی بازسازی‌ها قسمت‌های اصلی بنا بدون تغییر باقی می‌مانند و با توجه به ویژگی‌های تاریخی، جزئیات متعلق به همان طرح اولیه ساخت بنا هستند. بادگیرها در اطراف تالار آینه ساخته شده‌اند. این بخش از عمارت سلطان بیگم مهم‌ترین جاذبه تاریخی است که دستخوش تغییر نشده و با همان طراحی اولیه پابرجا مانده است. تالار آینه، آینه کاری‌های زیبایی را در اشکال مختلف مقرنس و قطاربندی به همراه نقاشی‌های مختلف دارد. این تالار جلوه باشکوهی دارد و مانند آن را به ندرت در برخی از آثار تاریخی می‌بینیم.

نام مقصد: خانه‌ فخرالدوله

نشانی: دروازه شمیران، خیابان مشکی

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: دروازه شمیران

نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: خانه مداحان

پارکینگ: ندارد

معرفی: یکی از عمارت‌های تاریخی ثبت ملی شده، مربوط به دوره قاجار است که متعلق به فخرالدوله، همسر امین الدوله قاجاری است.

معماری متفاوت قاجاری

خانه فخرالدوله یک عمارت ۲طبقه است که توسط معمار معروفی به نام مارکوف ساخته شده است. مارکوف قبلا کوشک احمد شاهی، کوشک سردار اسعد و موزه آبگیر را ساخته بود. استفاده از آجرهای منقوش در ساخت بنا علاوه بر سادگی، زیبایی خاصی به بنا بخشیده است. سبک معماری این اثر نئوکلاسیک و بسیار متفاوت از سایر ساختمان‌های قاجاری است. این خانه برخلاف دیگر خانه‌های قجری، دارای ایوان با ستون‌های بلند نیست و تنها یک شیروانی کوچک به‌عنوان سقف دارد. درها و پنجره‌های چوبی آن بسیار ساده‌اند و خبری از ارسی‌های قجری نیست. این خانه که مدتی هم به‌عنوان مدرسه مورد استفاده بوده، پس از بازسازی از سوی شهرداری تهران به‌عنوان خانه مداحان مورد استفاده قرار گرفته است.

کد خبر 821241 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها فرهنگ - میراث فرهنگی زنان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: فرهنگ میراث فرهنگی زنان ناصرالدین شاه خیابان ولیعصر ندارد معرفی خانه مهربان انیس الدوله سلطان بیگم نام مقصد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۳۷۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معلمانِ نیک به خدا نزدیک ترند

دوازدهم اردیبهشت سالروز شهادت استاد شهید مطهری، به عنوان روز معلم نامیده شده است. شاید بتوان گفت در بین همه ادیان آسمانی و مکتب‌های موجود در دنیا، بیشترین سفارش و توصیه به علم‌آموزی و تکریم و تجلیل از حق معلم و استاد، در دین مبین اسلام بوده است.

بنابر آیه شریفه «و علّم آدم الأسماء کلّها» خداوند متعال نخستین معلم است و پیامبران الهی که وظیفه تعلیم آیات الهی را بر عهده دارند، همه معلمان بشریت هستند. مقام معلم آن قدر با ارزش است که پیامبر گرامی اسلام(ص) خود را معلم نامیده است: «إنّما بعثت معلّماً».

40 چهارشنبه را میهمان کلمات گهربار و حیات‌بخش حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم و همراه خوانندگان، شرح یک حدیث رضوی را در گفت‌وگو با اساتید حوزه و دانشگاه بررسی خواهیم کرد. شرح حدیث این هفته را در محضر استاد حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد باقر ربانی هستیم تا از جام معرفت کلمات رضوی، جان تشنه خویش را سیراب کنیم.

با عرض تبریک روز معّم خدمت شما استاد گرامی، صفحات رواق را منور به روایتی از حضرت رضا(ع) درباره علم آموزی و اهمیت کار معلّمی بفرمایید.

این روز بزرگ که به مناسبت شهادت استاد بزرگ حوزه و دانشگاه حضرت آیت الله شهید مطهری نامگذاری شده است، گرامی می‌دارم و مخصوصاً برای روح پاک آن دانشمند نمونه و دلسوز  پر تلاش، از درگاه خداوند طلب رحمت و رضوان دارم و به همه اساتید کشور عزیزمان ایران، این روز بزرگ را تبریک و تهنیت عرض می کنم. همان‌طور که می‌دانید اسلام، تأکید بسیاری بر ارزش ذاتی علم و تعلیم و تعلم آن دارد تا جایی که بسیاری از آیات قرآن و روایات پیامبر و اهل بیت(ع) در این باره وارد شده است. بنابر آیه شریفه «و علّم آدم الأسماء کلّها»، خداوند متعال نخستین معلم است و پیامبران الهی که وظیفه تعلیم آیات الهی را بر عهده دارند، همه معلّمان بشریت هستند. مقام معلّم آن قدر با ارزش است که پیامبر گرامی اسلام(ص) خود را معلّم نامیده است: «إنّما بعثت معلّماً»

از امام رضا(ع) که خود ملقّب به عالم آل محمد(ص) است و معلم همه بشریت نیز روایاتی در این باب نقل شده که یکی از مهمترین آنها روایتی است که به نقل از پدران خود و آنها هم به نقل از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل فرموده‌اند که آن حضرت فرمود: «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسْلِمٍ، فَاطْلُبُوا اَلْعِلْمَ مِنْ مَظَانِّهِ، وَ اِقْتَبِسُوهُ مِنْ أَهْلِهِ، فَإِنَّ تَعْلِیمَهُ لِلَّهِ حَسَنَةٌ، وَ طَلَبَهُ عِبَادَةٌ، وَ اَلْمُذَاکَرَةَ فِیهِ تَسْبِیحٌ، وَ اَلْعَمَلَ بِهِ جِهَادٌ، وَ تَعْلِیمَهُ مَنْ لاَ یَعْلَمُهُ صَدَقَةٌ، وَ بَذْلَهُ لِأَهْلِهِ قُرْبَةٌ إِلَی اللَّهِ، لِأَنَّهُ مَعَالِمُ اَلْحَلاَلِ وَ اَلْحَرَامِ، وَ مَنَارُ سَبِیلِ اَلْجَنَّةِ، وَ الْمُؤْنِسُ فِی اَلْوَحْشَةِ، وَ اَلصَّاحِبُ فِی اَلْغُرْبَةِ وَ اَلْوَحْدَةِ، وَ اَلْمُحَدِّثُ فِی اَلْخَلْوَةِ، وَ اَلدَّلِیلُ عَلَی اَلسَّرَّاءِ وَ اَلضَّرَّاءِ، وَ اَلسِّلاَحُ عَلَی اَلْأَعْدَاءِ، وَ اَلزَّیْنُ عِنْدَ اَلْأَخِلاَّءِ، یَرْفَعُ اَللَّهُ بِهِ أَقْوَاماً وَ یَجْعَلُهُمْ فِی اَلْخَیْرِ قَادَةً». در این روایت زیبا، امام رضا(ع) از قول پیامبر(ص) به ارزش ذاتی علم و لزوم تعلیم و تعلم و دلایل اهمیت علم نزد شارع مقدس اشاره می‌فرمایند. در این روایت، و به جهت مناسبتی که می‌خواهیم در این باره بحث کنیم، به شرح فقره‌ای از این روایت که درباره معلّم و ثواب تعلیم و دلایل این ثواب آمده است اشاره مختصری خواهم داشت.

امام رضا(ع) چه توصیه‌ای درباره شخصیت معلم و اینکه استاد و مربی چه خصوصیاتی باید داشته باشد دارند؟

امام رضا(ع) در جمله «فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ فِی مَظَانِّهِ» اشاره نموده‌اند به اینکه در هر جا که مسلمان احتمال دهد علم وجود دارد، باید برای دریافت آن اقدام کند. در جمله بعدی امام اشاره به این موضوع دارند که «وَ اقْتَبِسُوهُ مِنْ أَهْلِهِ» یعنی علم را از اهل آن بگیرید» گر چه با توجه به فقره اول که گذشت، طلب علومی که معارف دینی نیستند حتی اگر نزد مشرک باشند، ضروری و واجب بوده و گمشده عاقل یا مؤمن تلقی شده اند اما علوم مربوط به دین و معارف دینی را باید از افرادی که شایستگی آن را دارند دریافت کرد و با توجه به سخن امیرالمؤمنین علی(ع) که تبعیت از اهل بیت(ع) و عدم پیشی گرفتن از ایشان را توصیه و عقب ماندن از آنها را نهی نمودند، اهل بیت(ع) کارشناسان واقعی علوم دینی بوده و مسلمانان تنها مجاز هستند علوم دین را از ایشان دریافت کنند. چنان که فرموده‌اند: «بر آنها پیشی مگیرید که گمراه می شوید و از آنان پس نمانید که تباه می‌شوید»

امیرالمؤمنین(ع) در جای دیگر فرموده‌اند: «ای کمیل! علم و معارف و اعتقادت را جز از ما نگیر تا از ما باشی». حدیث مزبور، دریافت علم از کسانی که علوم اهل بیت(ع) را نشر می‌دهند رد نمی‌کند، زیرا گرفتن علم از فقها و نشردهندگان علوم اهل بیت(ع) به نوعی گرفتن علوم از اهل بیت(ع) است.

پس معلوم شد که در علم‌آموزی غیر معارف دینی، باید انسان حتی اگر فقط در دست کفار و مشرکان این علم وجود دارد از آنها اخذ کند ولی در علوم دینی، کسب معارف فقط باید از طریق اهل بیت(ع) باشد. پس طلب علمی که واجب شده است بر همه مسلمانان؛ طریقی دارد که رکن اصلی این طریق معلم و استاد است. در ادامه این روایت، برخی امتیازها و نقاط مثبت تعلیم و تعلم بیان شده است.

از این امتیازها مخصوصاً در ثواب شغل معلمی برای خوانندگان رواق بگویید تا جامعه ما، ارزش معلّم را بیشتر بداند و از ایشان تکریم کند؟

حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در ادامه اشاره به این مطلب دارند که یاد دادن و آموزش علم به دیگران اگر برای خدا باشد، حسنه و نیکی است «تَعلیمه لِلهِ حَسَنَة؛ یادگیری علم برای خداوند حسنه است». در فقره بعدی حضرت می‌فرمایند که مذاکره علم، تسبیح خداست: «الْمُذَاکَرَةِ فِیهِ تَسْبِیحٌ.» یعنی سر کلاس نشستن و درس معلم و استاد را گوش دادن، همتراز تسبیح خداوند متعال است. در روایات داریم که یک ساعت در طلب علم بودن بهتر از احیای یک شب و یک روز در طلب علم بودن بهتر از سی ماه روزه است. سپس حضرت به یک امتیاز دیگر معلّمان اشاره دارند و می فرمایند، آموزش علم به دیگران، صدقه است: «تَعْلِیمُهُ مِنْ لَا یَعْلَمُهُ صَدَقَهَ» از دیدگاه امام رضا(ع) آموزش علم به افرادی که نمی‌دانند، نوعی صدقه است چرا که صدقه، به کمک مالی محدود نمی‌شود، بلکه شامل هر کار خوبی می‌شود، چنان که در روایت دیگری فرموده‌اند: «کل معروف صدقة».

امتیاز مهم دیگری که حضرت به آن اشاره می‌فرمایند، این است که معلم اگر علم خود را به اهل آن یاد بدهد و آنها را تربیت کند، موجب قرب و نزدیکی او به خداوند می‌شود و می‌توان گفت معلمانِ نیک، به خدا نزدیکترند. جمله «بَذلُهُ لِأَهْلِهِ قُرْبَةٌ إِلَی اللهِ» دلالت بر این مطلب دارد.

بنا بر آنچه گفته شد، مقام معلم بسیار بالا و والا است و همان طور که مرحوم امام خمینی(ره) فرمودند: «معلمی شغل انبیاست». یعنی اگر بخواهیم کسی و شغلی را همتراز شغل انبیاء معرفی کنیم، شغل شریف «معلمی» است.

با توجه به این حدیث شریف، خطاب به جامعه و مسئولان و نیز معلمان عزیز چیست؟

گرچه فرصت و مجال بسیار کوتاه بود تا این حدیث زیبا و پر معنا را شرح دهیم، لیکن خلاصه و پیام آن را می‌توان برای معلمان عزیز این دانست که قدر این شغل مهم را بدانند و آن را با هیچ بهای مادی تعویض ننمایند و اخلاص و تقرب الهی را هدف خود در این شغل مهم قرار دهند. پیام دوم خطاب به مسئولان و جامعه است، همان گونه که احترام و تجلیل از انبیای الهی لازم است، باید جانشینان آنان در تعلیم و ارشاد دیگران به معرفت و بینش را تکریم و تعظیم کنند و به گونه‌ای شود که شغل معلمی در جامعه از احترام و ارزشی فوق‌العاده برخوردار شود.

منبع: روزنامه قدس مریم احمدی شیروان